Η αναζήτηση για ιστορική λύτρωση και οικονομικές ευκαιρίες οδήγησε την Αυστρία πιο κοντά στο Ισραήλ.
Όταν ξεκίνησε η ψηφοφορία στα Ηνωμένα Έθνη στις 27 Οκτωβρίου, με αίτημα την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, ήταν σαφές ότι το Ισραήλ - που αντιτάχθηκε στο μέτρο - αντιμετώπιζε μια δύσκολη μάχη. Λίγο πριν τον απολογισμό, χώρες που συγκαταλέγονταν στους στενότερους συμμάχους του Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και του Καναδά, ψήφισαν υπέρ, φοβούμενες ότι θα υπάρξει αντίδραση εάν το απέρριπταν.
Αλλά η μεγάλη έκπληξη για πολλούς στο Ισραήλ ήταν το να δουν την Αυστρία, μια χώρα με την οποία διατηρούσαν μια «θυελλώδη σχέση» όλα αυτά τα χρόνια, να στέκεται πλάι στο εβραϊκό κράτος.
Δημοσίευμα του Politico σημειώνει πως η Αυστρία, δεν ήταν τελικά, μόνο η χώρα του Χίτλερ, αλλά ένα κράτος που η πολιτική του τα τελευταία χρόνια κυριαρχείται συχνά από το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας, το οποίο ιδρύθηκε από βετεράνους των SS τη δεκαετία του 1950.
«Χαιρετίζω την Αυστρία που υπερασπίστηκε αυτό που πιστεύει και καταψήφισε αυτό το μέτρο», δήλωσε ο Ντέιβιντ Ρόετ, πρώην πρεσβευτής του Ισραήλ στα Ηνωμένα Έθνη, ο οποίος τώρα υπηρετεί ως απεσταλμένος της χώρας του στη Βιέννη.
Το Ισραήλ έχασε την ψηφοφορία ούτως ή άλλως με μεγάλη διαφορά, με 120 χώρες να εγκρίνουν το ψήφισμα και μόνο 14, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, μια ομάδα εθνών του νησιού του Ειρηνικού όπως τα Φίτζι, και μερικές μικρές ευρωπαϊκές χώρες, να ψηφίζουν κατά.
Ωστόσο, η απόφαση της Βιέννης να συμμετάσχει στους αρνητές σε μια τόσο μεγάλη ψηφοφορία υπογραμμίζει μια δραματική, αν και ελάχιστα αντιληπτή, μεταμόρφωση της μακροχρόνιας σχέσης των δύο χωρών, μια εξέλιξη που ξεκίνησε από τον μακροπρόθεσμο υπολογισμό της Αυστρίας από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο - και επίσης έναν ισχυρό συνδυασμό πολιτικών υπολογισμών και οικονομικών ευκαιριών.
Μαζί με την Ουγγαρία και την Τσεχική Δημοκρατία, η Αυστρία βρίσκεται τώρα στο επίκεντρο ενός φιλο-ισραηλινού μπλοκ της Κεντρικής Ευρώπης, για τον οποίο Ισραηλινοί αξιωματούχοι λένε ότι είναι κρίσιμο για να κρατήσει την ΕΕ στο πλευρό τους, καθώς ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς παρατείνεται και αυξάνονται οι απώλειες Παλαιστινίων αμάχων.
«Έχουμε συνάψει μια στρατηγική, εξαιρετικά στενή σχέση με το Ισραήλ που δεν μπορεί να ανατραπεί», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας, Alexander Schallenberg.
Ο δρόμος προς τη φιλία - «Η Αυστρία έχει γίνει φάρος για την υπόλοιπη Ευρώπη»
Η απροκάλυπτη υποστήριξη της Βιέννης προς το Ισραήλ αποτελεί μεγάλη ανατροπή για μια χώρα που έχτισε τη μεταπολεμική εθνική της ταυτότητα γύρω από την προβολή της ουδετερότητας στην παγκόσμια σκηνή. Αυτό που πυροδότησε την αλλαγή, ήταν η πολιτική αναγκαιότητα, σημειώνει το Politico.
Αφού αποφάσισε να σχηματίσει κυβέρνηση το 2017 με το Κόμμα της Ελευθερίας, το οποίο έχει μακρά ιστορία διακίνησης αντισημιτικών προτύπων, ο τότε καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς ήταν πρόθυμος να καθησυχάσει το Ισραήλ και τη διεθνή κοινότητα, ότι η Αυστρία δεν επέστρεφε στους παλιούς της τρόπους.
Είχε ωστόσο λόγους να ανησυχεί. Ο σχηματισμός παρόμοιου συνασπισμού το 2000 προκάλεσε τη διεθνή απομόνωση της χώρας, με το Ισραήλ να ανακαλεί τον πρεσβευτή του.
Σύμφωνα με τους πρώην διπλωματικούς συμβούλους του, ο Κουρτς, ο οποίος πέρασε χρόνο στο Ισραήλ ως υπουργός Εξωτερικών, κατάλαβε ότι έπρεπε να κερδίσει την ηγεσία της χώρας για να αποφύγει μια παρόμοια μοίρα.
Επισκέφτηκε την Ιερουσαλήμ στις αρχές της θητείας του το 2018, δεσμευόμενος να καταστήσει την καταπολέμηση του αντισημιτισμού στην Ευρώπη στο επίκεντρο της επερχόμενης προεδρίας της ΕΕ. Η τακτική λειτούργησε, με τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να αποκαλεί τον Κουρτς «πραγματικό φίλο του Ισραήλ και του εβραϊκού λαού».
Αν και το Ισραήλ εξακολουθούσε να αρνείται να συναντηθεί με υπουργούς του Κόμματος της Ελευθερίας, ο Κουρτς και το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα του ανέπτυξαν μια ολοένα στενότερη σχέση με τη χώρα. Ο νεαρός καγκελάριος μάλιστα αναφέρθηκε στον Νετανιάχου ως «πατρικό φίλο του».
Το 2021, όταν η Χαμάς εκτόξευσε ρουκέτες προς το Ισραήλ, ο Κουρτς ύψωσε την ισραηλινή σημαία πάνω από το γραφείο του και το υπουργείο Εξωτερικών.
Η βελτίωση των διμερών σχέσεων ενίσχυσε τους στενότερους οικονομικούς δεσμούς και την άνθηση του ισραηλινού τουρισμού προς την Αυστρία. Οι αυστριακές εξαγωγές στο Ισραήλ αυξήθηκαν κατά 50% μόνο από το 2018 έως το 2022. Για πολλούς Εβραίους στην Αυστρία, η αλλαγή πλεύσης ήταν αξιοσημείωτη.
«Η Αυστρία έχει γίνει φίλη του εβραϊκού λαού και του κράτους του Ισραήλ στην Ευρώπη σήμερα», δήλωσε ο Ariel Muzicant, ο Αυστριακός πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Εβραϊκού Κογκρέσου που εδρεύει στις Βρυξέλλες. «Η Αυστρία φαίνεται να έχει αναγνωρίσει την ευθύνη της, ότι δηλαδή πρέπει να αναλάβει ξεκάθαρα θέση για την προστασία του εβραϊκού πληθυσμού και την αλληλεγγύη με το Ισραήλ, χωρίς να ξεχνάμε τα δικαιώματα των Παλαιστινίων». Η Αυστρία, πρόσθεσε, έχει γίνει πλέον «φάρος» για την υπόλοιπη Ευρώπη.
Μια σχέση αγάπης - μίσους
Η Αυστρία δεν ήταν απλώς η γενέτειρα πολλών ναζιστών, ήταν επίσης το λίκνο του πολιτικού αντισημιτισμού που ενέπνευσε τους φασίστες στην Ευρώπη πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και που ζει στον σύγχρονο δεξιό λαϊκισμό.
Ωστόσο, η χώρα ήταν επίσης η πατρίδα του Theodor Herzl, του πατέρα του Σιωνισμού. Άλλωστε, χιλιάδες Εβραίοι μετανάστες βοήθησαν στην οικοδόμηση του Ισραήλ μετά την ίδρυσή του το 1948.
Αυτή η μπερδεμένη ιστορία εξηγεί τη σχέση αγάπης-μίσους που είχαν οι δύο χώρες μετά τον πόλεμο. Παρά τον παρατεταμένο αντισημιτισμό στην Αυστρία τις δεκαετίες του 1950 και του 1960, για να μην αναφέρουμε την αποτυχία της χώρας να ανταποκριθεί στον κεντρικό της ρόλο στο Ολοκαύτωμα, πολλοί Αυστριακοί θαύμαζαν το Ισραήλ, το οποίο έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με το έθνος των Άλπεων, για την ανδρεία και τη στρατιωτική του ικανότητα, κάτι που φάνηκε στην ήττα των αραβικών χωρών στους πρώτους πολέμους του Ισραήλ.
Στη δεκαετία του 1970, εξελέγη καγκελάριος ένας Εβραίος, ο Bruno Kreisky, ένας σοσιαλδημοκράτης που είχε επιζήσει από τον πόλεμο, δραπετεύοντας στη Σουηδία, πριν επιστρέψει στην Αυστρία. Ο Kreisky είχε έντονο ενδιαφέρον για τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή και παρά την εβραϊκή καταγωγή του, ήταν συχνά επικριτικός για το Ισραήλ.
Bruno Kreisky (δεξιά) με τον αντικαγκελάριο Alfred Sinowatz (αριστερά)
Εκείνη την εποχή, η Αυστρία ήταν το σπίτι του κύριου σταθμού για τους Εβραίους που μετανάστευαν στο Ισραήλ από τη Σοβιετική Ένωση. Στα τέλη Σεπτεμβρίου του 1973, Παλαιστίνιοι μαχητές πήραν όμηρους αρκετούς Εβραίους μετανάστες που πήγαιναν στο Ισραήλ και ζήτησαν από την αυστριακή κυβέρνηση να κλείσει το κέντρο μεταναστών που διοικούσε η Εβραϊκή Υπηρεσία.
Ο Kreisky υποχώρησε, προκαλώντας κύμα διαμαρτυρίας στο Ισραήλ. Η πρωθυπουργός Golda Meir μετέβη στη Βιέννη για να τον πείσει να ανοίξει ξανά το κέντρο. Ο Kreisky αρνήθηκε, ωστόσο λίγους μήνες αργότερα, η Αυστρία άνοιξε μια νέα εγκατάσταση. Στα χρόνια που ακολούθησαν, η σχέση των χωρών επιδεινώθηκε.
Ο Kreisky, ο οποίος είχε αναδειχθεί σε σημαντική προσωπικότητα της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας, κυβερνώντας με απόλυτη πλειοψηφία για 13 χρόνια, ήταν πεπεισμένος ότι οι εντάσεις στην περιοχή θα μπορούσαν να επιλυθούν μόνο με την υποδοχή των Παλαιστινίων. Διαφώνησε με την ολοένα και πιο σκληροπυρηνική στάση του Ισραήλ υπό τον συντηρητικό πρωθυπουργό Menachem Begin, αποκαλώντας τη χώρα «αστυνομικό κράτος» το 1978.
Ο Kreisky έγινε ο πρώτος δυτικός ηγέτης που συναντήθηκε με τον Yasser Arafat, τον ηγέτη της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, τον οποίο το Ισραήλ θεωρούσε τρομοκρατική ομάδα. Το 1979, ο Kreisky προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, αναγνωρίζοντας την PLO ως τον επίσημο εκπρόσωπο του παλαιστινιακού λαού. Ο αραβικός κόσμος τον επευφημούσε.
Μετά τον Kreisky, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών παρέμειναν σε βαθύ πάγωμα, ειδικά μετά την εκλογή του Kurt Waldheim το 1986 στην Αυστρία, τον οποίο οι εβραϊκές οργανώσεις κατηγόρησαν ότι απέκρυψε την πραγματική φύση της θητείας του στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στον γερμανικό στρατό. Το Ισραήλ απάντησε ανακαλώντας τον πρεσβευτή του.
Η σχέση της Αυστρίας με το Ισραήλ άρχισε να βελτιώνεται μόνο μετά την αποχώρηση του Waldheim. Το 1993, ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Franz Vranitzky ταξίδεψε στην Ιερουσαλήμ και εκφώνησε μια ομιλία ορόσημο στην οποία αναγνώρισε τον ρόλο της Αυστρίας στο Ολοκαύτωμα και ζήτησε από τους Ισραηλινούς συγχώρεση. Το Ισραήλ καλωσόρισε το mea culpa του Vranitzky , αλλά η απόψυξη μεταξύ των δύο χωρών δεν κράτησε για πολύ.
Όπως πολλές χώρες στην Ευρώπη, η Αυστρία έχει δει μια απότομη αύξηση στα αντισημιτικά επεισόδια μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου. Παρά την έντονη συμπάθεια για τα δεινά των Παλαιστινίων στις κοινότητες μεταναστών στην Αυστρία, η χώρα δεν άφησε καμία αμφιβολία για το πού βρίσκεται η πίστη της. Αφού οι φιλοπαλαιστίνιοι διαδηλωτές έκαψαν πρόσφατα ισραηλινές σημαίες σε πολλές διαδηλώσεις, ο Καρλ Νεχάμερ, ο σημερινός καγκελάριος της κεντροδεξιάς, πρότεινε να κηρυχθούν παράνομες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου